بهشت و جهنم

همه ما تجربه بیماری را داریم. برخی بیماری ها به سرعت بهبود می یابند و برخی مدتها انسان را آزار می دهند و برخی ممکن است منجر به مرگ شوند،

اما آنچه که در هر نوع بیماری مهم است میزان صبر ما در برابر آن است و اینکه دنیا را سرمنزل مقصود خود ندانیم و باور داشته باشیم زندگی واقعی و جاودانه ما بعد از مرگ تازه آغاز می شود در اینصورت تلخی بیماریها مثل تلخی دارو قابل تحمل می شود.

خدای ما حکیم و مهربان است و صحت بدن ما به دست اوست پس حتماً مریضی ما اتفاقی عارض نشده بلکه اسراری در آن نهفته است.

امّا این که بیماری، گناهان را از بین می ‏برد به دو جهت است:

1-  براستی نیروی شهوت و غضب بیمار، که ریشه تمام گناهان و مفاسد است. شکسته و سست می‏ شود.

2-  اقتضای بیماری این است که انسان، در آن حال، با توبه و پشیمانی از گناه به طرف پروردگارش باز می‏ گردد و تصمیم بر ترک آن قبیل کارها می‏ گیرد.

همان طوری که خدای تعالی فرموده است:

"وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنْبهِ أَوْ قاعِداً أَوْ قائِماً فَلَمَّا کَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ کَأَنْ لَمْ یَدْعُنا إِلی‏ ضُرٍّ مَسَّهُ کَذلِکَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفینَ ما کانُوا یَعْمَلُون؛

هنگامی که به انسان زیان(و ناراحتی) رسد، ما را(در هر حال:) در حالی که به پهلو خوابیده، یا نشسته، یا ایستاده است، می‏ خواند؛ امّا هنگامی که ناراحتی را از او برطرف ساختیم، چنان می‏ رود که گویی هرگز ما را برای حل مشکلی که به او رسیده بود، نخوانده است! این گونه برای اسرافکاران، اعمالشان زینت داده شده است (که زشتی این عمل را درک نمی‏ کنند)!"‏(3).

به این ترتیب آن گناهانی که در حقیقت نفس جایگزین نشده ‏اند، بزودی از بین می‏ روند، و گناهانی که به صورت ملکه در آمده ‏اند، بسا که در طول‏  بیماری، با ادامه پشیمانی و بازگشت به جانب خدا، برطرف می‏ گردند.

امام (علیه السلام) کلمه حطّ: نابودی را برای نابودی گناهان استعاره آورده از باب تشبیه(در قدرت نابودسازی و زدودن) به محو کردن اوراق کتاب.

آن گاه امام (علیه السلام) با عبارت: انّ اللّه... بر این نکته توجه داده است که هرگاه بنده خدا رنج بیماری خود را به حساب خدا بگذارد، این خود، زمینه رسیدن اجر و پاداش بر او شده و باعث ورود او به بهشت می‏ گردد. و از بین بردن ملکاتی که با قصد قربت به خدا همراه اند نیز وارد در این قسمت اند.

امام صادق(علیه السلام) فرمودند:

"إِنَّ فِی الْجَنَّةِ مَنْزلَةً لَا یَبْلُغُهَا عَبْدٌ إِلَّا بالِابْتِلَاءِ فِی جَسَده"(4)

در بهشت جایگاهی هست که هیچ بنده ای به آن نمی رسد مگر در اثر مبتلا شدن بدنش (به بیماری).

بدیهی است کسی به چنین جایگاهی می رسد که در بیماری خود صبر کرده باشد و زبان به کفران نعمت نگشوده باشد زیرا طبق همین کلام امیرالمومنین (علیه السلام) که مورد بحث ماست خود بیماری فی نفسه اجر و ثوابی ندارد بلکه صبر در بیماری اجر دارد.

پس بسیار مهم است که در هنگام مواجهه با مریضی ها مأیوس نشویم بلکه با یاد خدا و توبه و صبر سعادت ابدی را برای خود رقم بزنیم.

نکته دیگر اینکه درست است که بیماریهای ما می توانند برای ما خیر باشند اما این دلیل نمی شود کسی از خدا سلامتی نخواهد یا طلب بیماری کند، زیرا پروردگار ما کریم است و به هر که بخواهد بدون حساب بالاترین اجر و پاداش را می دهد.

پس باید به فضل خدا امید داشت و از او خواست خیر دنیا و آخرت را برای ما جمع کند منتها اگر خواست خدا این بود که ما بیمار شویم باید تسلیم خواست او باشیم و راضی به رضای او. و الا رسم بندگی را به جا نیاورده ایم!

آنچه از کلام امام علی(علیه السلام) می رسد اینست که بیمار به جهت صبر بر درد و توکل برخداوند، گناهانش آمرزیده می شود؛ وگرنه خود بیماری فی نفسه اجر و پاداشی در پی ندارد.

---------------------------------------

• پی نوشتها:

• 1ـ نهج البلاغه، حکمت 42.

• 2ـ نور الثقلین، ج4، ص56.

• 3ـ یونس/12.

• 4ـ وسائل ‏الشیعة، ج 3، ص 258

بهشت و جهنم