بهشت و جهنم

آماده باش سفر آخرت نزدیک است(2) سکرات مرگ مرگ ابتدای سفر آخرت این منزل پیچ و خمهای دشوار دارد، اینک ما به دو نمونه از آن اشاره می کنیم : مرحله اول مرگ ، شدت جان کندن و سکرات مرگ است "جزء 26 سوره ق آیه 19«وَجَاءتْ سَکْرَةُ الْمَوْتِ بالْحَقِّ ذَلِکَ مَا کُنتَ مِنْهُ تَحِیدُ» یعنی : و سکرات مرگ‏ (بی خودی های لحظات آخرین حیات)، به راستی در رسید؛ این همان است که از آن می‏گریختی‏؛ این مرحله ای است بسیار دشوار که شدائد و سختیها از هر طرف به محتضر رو می کند؛ از طرفی شدت مرض ‍ و درد و بسته شدن زبان و رفتن قوا از اندام ، از طرف دیگر گریستن اهل و عیال و وداع آنها با او و غم یتیمی و بی کس شدن بچه های خود، از طرف دیگر غم جدا شدن از مال و منزل و املاک و اندوخته ها و چیزهای نفیس ‍ خود که عمر عزیز خود را صرف به دست آوردن آنها کرده و چه بسا که بسیاری از آنها مال مردم بود که با ظلم و غصب ، آنها را مالک شده و چقدر حقوق بر اموال او تعلق گرفته و نداده ، حال ملتفت خرابیهای کار خود شده که کار گذشته و راه اصلاح آنها بسته شده. امیرالمومنین (علیه السلام) در توصیف سکرة الموت فرموده: (طالب دنیا) از هیچ پند دهنده ای پند نمی گیرد در حالی که می‏بیند عده‏ای ناگهان گرفتار شدند (و مرگ آنها را از پای در آورد) در جائی که نه فسخ پیمان ممکن است و نه راه بازگشتی دارد، چگونه بلاهائیکه نمی‏دانستند و انتظار آن را هم نداشتند بر سر آنها فرود آمد و دنیائی را که جاودانی می‏پنداشتند بزودی از آن جدا شد و به آنچه در آخرت به آنها وعده داده بودند رسیدند. بدان مرگ هم گوش تو را می‌بندد و هم زبان تو را و تنها باید نظارگر گریستن اهل خانه باشی و نتوانی یاریشان کنی و همه از تو دور می‌شوند مولای متقیان در ادامه می فرمایند : مرگ کوبنده‏ترین تهدیدها است و بلاهائی که بر آنها فرود آمده قابل توصیف نیست: سکرات مرگ، و حسرت از دست دادن آنچه داشتند بر آنها هجوم آورد، در سکرات مرگ اعضاء بدنشان سست گردید، و در برابر آن رنگ خود را باختند، سپس کم کم مرگ در آنها نفوذ کرد، بین آنها و بین زبانشان جدائی افکند و او همچنان در میان خانواده خود با چشم نگاه میکند، و با گوشش می‏شنود، در حالی که عقلش سالم است، فکرش باقی است، می‏اندیشد که عمرش را در چه راه فانی کرده، و روزگارش را در چه راهی سپری نموده است، به یاد ثروتهائی که جمع کرده می‏افتد، همان ثروتی که در جمع آوری آن چشمها را بهم گذارده و از حلال و حرام و مشکوک را انباشته و گناه جمع آوری آنها همراه او است، هنگام جدائی از آنها فرا رسیده، برای وارث بجای می‏ماند، از آن متنعم میشوند، و از آن بهره می‏گیرند، راحتی آن برای دیگری و سنگینی گناهش بر دوش او است، و او در گرو این اموال است، پس او دست خود را از پشیمانی می‏گزد (و این) بخاطر چیزهائی است که به هنگام مرگ برایش روشن می‏گردد، او در این حال نسبت به آنچه در زندگی به آن علاقه داشت بی‏اعتنا است. آرزو میکند که: ای کاش آن کس که در گذشته بر ثروت او غبطه می‏خورد و بر آن حسد می‏ورزید، او این اموال را جمع کرده بود مرگ همچنان بر اعضاء بدنش چیره می‏شود تا آنجا که گوشش همچون زبانش از کار می‏افتد، بطوری که در میان خانواده‏اش نمی‏تواند با زبانش سخن گوید، و با گوشش بشنود، پیوسته به صورت آنان می‏نگرد، و حرکات زبانشان را می‏بیند اما صدای کلام آنان را نمی‏شنود، سپس چنگال مرگ تمام وجودش را فرا می‏گیرد، چشم او نیز همچون گوشش از کار خواهد افتاد و روح از بدنش خارج می‏شود، و همچون مرداری بین خانواده‏اش می‏افتد، آن چنانکه از نشستن نزدش وحشت می‏کنند و از او دور می‏شوند، نه سوگواران را یاری می‏کند و نه به آن کس که او را صدا می‏زند پاسخ می‏گوید سپس او را به سوی منزلگاهش در درون زمین حمل می‏کنند، و به دست عملش می‏سپارند، و از دیدارش برای همیشه چشم می‏پوشند . مرگ محدث قمی می افزاید : از طرفی ترس ورود به جائی که غیر از این دنیا است و چشمش چیزهایی را می بیند که پیش از این نمی دید، آیه شریفه می فرماید: جزء 26 سوره ق آیه 22 «لَقَدْ کُنتَ فِی غَفْلَةٍ مِّنْ هَذَا فَکَشَفْنَا عَنکَ غِطَاءکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدیدٌ» یعنی (به او می‏گویند:) (واقعاً که از این حال سخت در غفلت بودی‏. ولی‏ ما پرده‏ را (از جلوی چشمانت‏) برداشتیم و دیده‏ات امروز تیز است‏. حضرت رسول و اهل بیت او و ملائکه رحمت و ملائکه غضب را حاضر می بیند تا درباره او چه حکم شود و چه سفارشی نمایند، و از طرف دیگر، شیطان و یارانش برای آنکه او را به شک اندازند جمع شده اند و می خواهند کاری کنند که بی ایمان از دنیا برود، و از طرفی وحشت از آمدن ملک الموت دارد که آیا به چه هیئت خواهد بود، و به چه نحو جان او را خواهد گرفت و از این دست مطالب راستین، و همانگونه که گفتیم مولای متقیان فرمودند "فاجتمعت علیه سکرات الموت فغیر موصوف ما نزل به" یعنی شدت جان کندن بر او فرود آمده و آن حال قابل توصیف نیست . از این حال سخت در غفلت بودی‏. ولی‏ ما پرده‏ را (از جلوی چشمانت‏) برداشتیم و دیده‏ات امروز تیز است‏ شیخ کلینی از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که حضرت امیرالمؤ منین (علیه السلام) را درد چشمی عارض شد حضرت رسول صلی الله علیه و آله به عیادت آن حضرت تشریف برد او را دید که صیحه و فریاد می کشد، فرمود که آیا این صیحه جزع و بیتابی است یا از شدت درد است ؟ امیرالمؤمنین (علیه السلام) عرض ‍ کرد یا رسول الله من هنوز دردی نکشیده ام که سخت تر از این درد باشد. فرمود یا علی چون ملک الموت برای گرفتن روح کافر نازل شود سیخی از آتش را با خود بیاورد و با آن سیخ روح او را بیرون کشد پس صیحه کشد! حضرت امیرالمؤ منین(علیه السلام) چون این را شنید برخاست و نشست و گفت : یا رسول الله دوباره حدیث را بر من بخوان سپس گفت آیا از امت شما کسی به این نحو قبض روح می شود؟ فرمود بلی حاکمی که جور کند و کسی که مال یتیم را به ظلم و ستم بخورد و کسی که شهادت دروغ دهد. و اما چیزهائی که سبب آسانی سکرات موت است از جمله : شیخ صدوق از حضرت صادق (ع) روایت کرده که فرمود هر که بخواهد که حق تعالی بر او سکرات مرگ را آسان کند باید صله ارحام و و دلجویی خویشان خود کند، و به پدر و مادر خود نیکی و احسان نماید، پس هر گاه چنین کند خداوند دشواریهای مرگ را، بر او آسان کند و در حیات خود فقر به او نرسد. مرگ روایت شده که حضرت رسول صلی الله علیه و آله نزد جوانی بهنگام وفات او حاضر شد پس به او فرمود: بگو: لا اله الا الله ، آنگاه زبان آن جوان بسته شد و نتوانست بگوید، و هر چه حضرت تکرار کرد باز نتوانست بگوید؛ پس حضرت به آن زنی که کنار جوان بود گفت : آیا این جوان مادر دارد؟ عرض کرد: بلی من مادر او می باشم فرمود: آیا تو بر او خشمناکی ؟ گفت : بلی و الان شش سال است که با او سخن نگفته ام حضرت فرمود که از او راضی شو. آن زن گفت "رضی الله عنه برضاک یا رسول الله" یعنی خدا از او راضی شود به خاطر رضایت شما و چون این کلمه را که مُشعِر بر رضایت او بود از پسرش گفت ، زبان آن جوان باز شد. حضرت به او فرمود بگو: لا اله الا الله گفت : لا اله الا الله حضرت فرمود چه می بینی ؟ عرض کرد: مرد سیاه قبیح المنظر با جامه های چرکین و بدبو که نزد من آمده و گلو و راه نفس مرا گرفته . حضرت فرمود: بگو: «یا من یقبل الیسیر و یعفو عن الکثیر اقبل منی الیسیر واعف عنی الکثیر انک انت الغفور الرحیم» یعنی ای کسی که پذیرنده اندک اعمالی و از گناهان بسیار در می گذری، اعمال اندک مرا پذیرا باش و از گناهان زیاد من در گذر ، بدرستیکه هر آینه تو بسیار آمرزنده و مهربانی . آن جوان این کلمات را گفت آن وقت حضرت به او فرمود: نگاه کن چه می بینی ؟ گفت : مردی سفید رنگ ، نیکو صورت ، خوشبو با جامه های خوب را می بینم که به نزدم آمده و آن سیاه پشت کرده و می خواهد برود؛ حضرت فرمود: این کلمات را تکرار کن ، تکرار کرد، حضرت فرمود: چه می بینی ؟ عرض کرد: دیگر آن سیاه را نمی بینم و آن شخص نورانی نزد من است ، پس در آن حال آن جوان وفات کرد. محدث قمی می گوید: خوب در این حدیث تأمل کن ببین اثر عاق پدر و مادر چه اندازه است که این جوان با آنکه از صحابه است و شخصی مانند پیغمبر به عیادت او آمده و به بالین او نشسته و خود آن جناب کلمه شهادت به او تلقین فرموده ولی نتوانست آن کلمه را تلفظ کند مگر وقتی که مادرش از او راضی شد آن وقت زبانش باز شد و کلمه شهادت گفت. و دیگر از حضرت صادق (ع) مروی است که هر کس جامه زمستانی یا تابستانی را بر برادر خود بپوشاند، خداوند او را از جامه های بهشتی می پوشاند و سکرات مرگ را بر او آسان می کند و قبرش را گشاد می سازد. از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که هر که برادر خود را حلوائی بخوراند حق تعالی تلخی مرگ را از او برطرف می کند و از چیزهائی که برای محتضر سودمند است خواندن سوره یس ، و الصافات و کلمات فرج بر بالین محتضر است . برای روزه گرفتن بیست و چهار روز از رجب ثواب زیادی رسیده ؛ از جمله آنکه ، ملک الموت به صورت جوانی با لباس خوب با قدحی از شراب بهشت ، وقت قبض روح او حاضر می شود، و آن شراب را به او بدهد تا سکرات مرگ بر او آسان شود. و شیخ صدوق از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که هر که یک روز از آخر ماه رجب روزه بگیرد، حق تعالی او را ایمن گرداند از شدت سکرات مرگ و از ترس بعد از مرگ و از عذاب قبر ایمن گرداند و بدان که از برای روزه گرفتن بیست و چهار روز از رجب ثواب زیادی رسیده ؛ از جمله آنکه ، ملک الموت به صورت جوانی با لباس خوب با قدحی از شراب بهشت ، وقت قبض روح او حاضر می شود، و آن شراب را به او بدهد تا سکرات مرگ بر او آسان شود و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله مرویست که هر کس در شب هفتم رجب چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت حمد را یک مرتبه و توحید را سه مرتبه و سوره فلق و ناس را و بعد از فراغ، ده مرتبه صلوات بفرستد و ده مرتبه تسبیحات اربعه بخواند حق تعالی او را در سایه عرش جای می دهد و به او ثواب روزه دار ماه رمضان عطا می کند و برایش ملائکه استغفار می کند تا از این نماز فارغ شود و جان دادن و فشار قبر را بر او آسان گرداند و از دنیا بیرون نرود مگر اینکه جای خود را در بهشت ببیند و حق تعالی او را از فزع اکبر ایمن گرداند. عزاداری شیخ کفعمی از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روایت کرده است هر کس ک‍ه هر روزه ده مرتبه این دعا را بخواند حق تعالی چهار هزار گناه کبیره او را بیامرزد و او را از سکرات مرگ و فشار قبر و هول قیامت نجات دهد و از شر شیطان و لشکرهای او محفوظش بدارد و دینش ادا شود، و غم و همش ‍ زایل گردد این دعا این است : اعددت لِکُلِ هول لا اِله اِلا الله ، و لِکُلِ هم و غم ما شاءِ الله ، و لِکُلِ نِعمَةُ الحمد لله، وَ لِکُلِ رِخاء الشُکرِ لله، و لکل اُعجوبَة سبحانَ الله، و لِکُلِ ذنب استغفر الله، وَ لِکُلِ مُصیبَةُ انا لِلّه و اِنا اِلَیهِ راجعون، و لِکُلِ ضیقُ حسبیِ الله و لِکُلِ قَضاءُ وَ قَدَرَ تَوُکُلت علی الله، و لِکُلِ عدو اعتصمَتُ بالله، وَ لِکُلِ طاعَةُ وَ مَعصیَة لا حول و لا قُوَةَ اِلا باللهِ العَلیِ العَظیم. و بدان نیز که از برای این ذکر شریف ، هفتاد مرتبه فضل عظیم است از جمله آنکه وقت مردن او را مژده و بشارت دهند و آن ذکر این است : یا اسمع السامعین و یا ابصر الناظرین و یا اسرع الحاسبین و یا احکم الحاکمین . شیخ کلینی از حضرت صادق (علیه السلام) روایت کرده که فرمود: از قرائت سوره زلزال ملول نشوید زیرا که هر که این سوره را در نوافل خود بخواند حق تعالی زلزله بر او وارد نسازد و او را به زلزله و صاعقه و به آفتی از آفات دنیا نمیراند، و در وقت مردن او ملکی کریم از نزد حق تعالی بر او نازل شود و بالای سر او بنشیند و بگوید: ای ملک الموت ، نسبت به ولی خدا مدارا کن زیرا که او مرا بسیار یاد می کرد. برگرفته از کتاب منازل الاخرة

برچسب: ،