بهشت و جهنم

صداها و نغمه های خوش ٬ چیزی است که با روح و فطرت انسان سازگار است ٬ منتهی اسلام جلو ساز و آوازهای مطرب و حرام را که انسان را حالی به حالی می کند گرفته . نغمه ها و آوازهای غیر مطرب که هم با ساختمان وجودی بشر سازگار است و هم با دستورات اسلام ٬ نه تنها حرام نیست بلکه مستحب نیز می باشد.

مثلا تاکید شده است که قرائت قرآن با صوت حسن و زیبا باشد . یا کسی اذان بگوید که صدایش نیکو است . در بهشت نیز نغمه های خوش فراوان است ٬ مثلا شاخه های درختها چنان منظم به هم می خورند و صداهای خوش تولید می کنند که روح را صفا می دهد .

و پرندگان بهشتی در کنار چشمه سارها و باغها و درختان و نهرهای بهشتی چنان با الحان خوش می خوانند که با توجه به محیط مناسب و صدای آبشارها و جویبارها چنان فضایی ایجاد می شود که روح انسان مدهوش می شود .

امام رضا (ع) : می فرماید : « بر روی درختان پر میوه بهشتی مرغان آواز خوانی هستند که بدن ایشان از مروارید است و بالهایشان از یاقوت ٬ این مرغان آواز خوان با انواع و اقسام صداهای خوش و دلکش برای بهشتیان آواز می خوانند و نغمه سرایی می کنند. »

همچنین امام صادق (ع) می فرماید : « در بهشت درختی است که خداوند به بادها دستور می دهد که بر آن درخت بوزند ٬ آنگاه از آن درخت آوازی بلند می شود که هرگز خلایق ٬ ساز و آوازی به خوشی و خوبی آن نشنیده باشند . » سپس فرمودند : « این در عوض آن است که پرهیزگاران در دنیا از ترس خدا شنیدن غنا و موسیقی مطرب را ترک کردند . »۱

پیامبر اکرم (ص) می فرماید : هر بنده ای که وارد بهشت می شود دو تا حورالعین بالای سرش می نشینند و دو تا هم پایین پایش و با صورت زیبا برای او غنا و موسیقی و ساز و آواز می زنند و می خوانند که البته با ساز شیطانی نیست بلکه با تمجید و تقدیس رحمانی است و صدای ساز و آواز آنان را تمام جن و انس می شنوند.

همچنین در روایت بعدی آمده که : پیامبر اکرم (ص) برای مردم صحبت می کرد و از نعمتها و زنان بهشتی می گفت ٬ یک بادیه نشین که در بین جمع حاضر بود روی دو زانو نشست و عرض کرد :

ای رسول خدا ! آیا در بهشت غنا و موسیقی هم هست؟ حضرت فرمود : بلی ای اعرابی ٬ در بهشت نهری است که در اطراف آن دختران سفید و زیبا و خوشگلی هستند که با صدای زیبا و دلکش مشغول نغمه سرایی و آواز خوانی هستند که همانند آن را هرگز خلایق تا آن موقع نشنیده اند ٬ و این بهترین نعمت بهشتی است.

و در روایت بعدی آمده است که :

در بهشت درختانی است که بر آنها زنگهایی از نقره بسته اند که هرگاه دل اهل بهشت ٬ غنا و موسیقی بخواهد خداوند ٬ از زیر عرش ٬ بادهایی بر آن زنگها می وزد و آنها به صدا در می آیند و چنان صدای خوش و آواز قشنگی از آنها بر می خیزد که اگر اهل دنیا آن صداها و ساز و آواز شادی بخش را بشنوند از خوشحالی زیاد قالب تهی خواهند کرد .

در روایت بعدی آمده که : پیامبر اکرم (ص) در مورد درجات و نهرها و مقامات بهشتی صحبت می کرد ٬ فردی بلند شد و عرض کرد : یا رسول الله ! من صوت حسن و آوازهای خوش را دوست دارم آیا در بهشت آواز خوش هم برای من است ؟

حضرت فرمود : آری قسم به خداوندی که جانم در دست اوست ٬ در بهشت درختی است که خداوند به آن دستور می دهد بر گوش بندگان من که در دنیا مشغول عبادت و ذکر و یاد من بودند از صداهای خوش و ساز و آوازت برسان . آن درخن نیز چنان با صدای بلند می خواند و می نوازد که خلایق مثل آن را قبل از آن هرگز نشنیده اند و صدای ساز و آواز آن درخت ٬ تسبیح خداوند است.۲

همچنین پیامبر اکرم (ص) فرمودند : به هر بهشتی تعداد زیادی از زنان بهشتی و حورالعین می دهند ٬ هر ساعت که نوبت هر یک از آنان باشد همه زنان پیش او جمع می شوند و با صدای زیبا و دلکش شروع به آواز خوانی می کنند که هیچ چیزی شیرین تر از آن نیست ٬ طوری که تمام موجودات بهشتی از آن صدای دلکش به اهتزاز در می آیند و خوشحال می شوند . آنان دسته جمعی چنین می خوانند :

نحن الخالدات فلا نموت ابدا
نحن الناعمات فلا نباس ابدا
نحن الراضیات فلا نسخط ابدا۳

یعنی : ما همیشه در بهشت هستیم و هرگز نخواهیم مرد . و خیلی نرم خو و لطیف و ملایم هستیم و هرگز غمگین و محزون و ناراحت نمی شویم . وما همیشه راضی و خوشحال هستیم و هرگز غیظ و غضب نمی کنیم.
زنان و حوریان بهشتی با این اشعار پر معنی مشغول ترانه خوانی و نغمه سرایی می شوند و خوشحالی شوهران بهشتی خویش را صد چندان می کنند.

و در روایت دیگری آمده که : زنان بهشتی دست یکدیگر را می گیرند و به طور دسته جمعی با صدای زیبا و دلربا شروع به خواندن می کنند. حورالعین ها اشعاری که قبلا ذکر شد می خواندند ٬ غیر حورالعین ها و زنان دنیایی نیز چنین می خوانند:

نحن المصلیات و ما صلیتین
نحن الصائمات و ما صمتنّ
نحن المتوضیات و ما توضیتنّ
نحن المتصدقات و ما تصدقتنّ
فغلبنهن و الله ۴

یعنی : ما در دنیا نماز خواندیم اماحورالعین ها نماز نخواندند . ما روزه گرفتیم ٬ آن ها روزه نگرفتند . ما وضو گرفتیم ٬ آنها وضو نگرفتند . ما صدقه دادیم ٬ آنها صدقه ندادند ٬ پس به خدا ما بر آنها غلبه کردیم و پیروز گشتیم .

همچنین در روایت دیگری آمده که : 

در بهشت نهری است که دختران بهشتی دور تا دور آن نهر را گرفته اند ٬ خداوند به ایشان دستور می دهد که تمجید و تسبیح و تحمید مرا به گوش بندگانم برسانید . آنان نیز با صدای بلند و با لحن و آواز خوش شروع به آواز خوانی می کنند که خلائق هرگز همانند آن را نشنیده اند و اهل بهشت همه شان با شنیدن آن آواز ٬ بسیار خوشحال و شاد و مسرور می گردند.۵

۱)کفایة الموحدین ٬ ج۴ ٬ ص۳۸۱.

۲)بحار ٬ ج۸ ٬ ص ۱۹۶.

    ۳) بحار ٬ ج۸ ٬ ص ۱۹۸ .

۴) بحار ٬ ج۸ ٬ ص ۱۰۷.

    ۵) همان ٬ ص ۲۱۴.