" جهنم " HELL
"جهنم" اسم است برای آتش افروخته الهی و نام مکانی است که
خداوند متعال کافران، دشمنان خدا و ظالمان را در آن عذاب می‌کند.
این واژه 77 بار در قرآن تکرار شده است.
در قرآن نامهایی برای جهنّم گفته شده از جمله : سَقَر، سَعیر، حَجیم،
حُطَمة، هاوِیه، لظی، أثام، سجّین.
۱- سرای هلاکت و قرارگاه بد :
«... الْبَوَارِ جَهَنَّمَ یَصْلَوْنَهَا و َبئْسَ الْقَرَارُ » (ابراهیم/ 28- 29)
«آیا ندیدی کسانی را که نعمت خدا را به کفران تبدیل کردند و قوم خود
را به سرای نیستی و نابودی کشاندند؟ جهنم که آنها در آتش آن وارد
می‌شوند و بد قرارگاهی است.»
« ان عذابها کان غراما»( فرقان/65)
« عذاب جهنم سخت و پردوام است»
3. فراگیر و إحاطه کامل:
« لَهُم مِّن جَهَنَّمَ مِهَادٌ وَمِن فَوْقِهِمْ غَوَاشٍ... » (اعراف/ 41)
«برای آنها بستری از (آتش) دوزخ و روی آنها پوششهایی (از آن) است
و این چنین ظالمان را جزا می‌دهیم!»
4.دارای ابواب هفتگانه:
«لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِّکُلِّ بَابٍ مِّنْهُمْ جُزْء مَّقْسُوم »(حجر/ 44)
«هفت در دارد و برای هر دری، گروه معینی از آنها تقسیم شده‌اند.»
در حدیثی از امام علی (ع) آمده است:
«جهنم هفت در دارد یعنی هفت طبقه است که روی یکدیگر قرار دارند،
سپس حضرت علی (ع) یکی از دستها را بر روی دست دیگر نهاد و فرمود:
اینطور، خداوند، بهشت را به عرض گسترش داده و آتش را طبقه طبقه قرار
داده است، طبقه زیرین آن جهنّم، روی آن لظی، روی آن حُطمة، بالای آن
سَقَر، و بر سر آن جحیم، بالای آن سعیر و طبقه نخستین، هاویه است.»
برخی از ویژگیهای آتش جهنّم :
۱. تغییر دهنده پوستها :
« لَوامَةٌ لِلْبَشرِ » (مدثّر/ 29)
«پوست تن را به کلّی دگرگون می‌کند.»
2. نه باقی می‌گذارد و نه رها می‌سازد :
«لا تُبْقی ولا تَذَرُ » (مدثر/ 28)
این آیه اشاره دارد به اینکه آتش دوزخ بر خلاف آتش دنیا که گاه در نقطه‌ای
از بدن اثر می‌کند و نقطه دیگر سالم می‌ماند و گاه در جسم اثر می‌گذارد
و روح از آن در امان می‌باشد، آتشی است فراگیر که تمامی وجود انسان
را در برمی‌گیرد و هیچ چیز را رها نمی‌کند بلکه درون و برون را می‌سوزاند.
چنان که فرمود:
» نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ *الَّتِی تَطَّلِعُ عَلَی الْأَفْئِدَةِ » (همزه / 6-7)
«آتش برافروخته الهی است آتشی که از دلها سر می‌زند»
و ممکن است منظور این باشد که هیچ کس را زنده نمی‌گذارد و هیچ
کس را نمی‌میراند:
«الَّذی یَصْلَی النَّارَ الْکُبْرَی ثُمَّ لَا یَمُوتُ فِیهَا وَلَا یَحْیَی »
(اعلی/ 12 و 13)
«همان کسی که در آتش بزرگ وارد می‌شود پس در آن آتش نه می‌میرد
و نه زنده می‌شود»
3.دارای حرارت شدید:
«قُلْ نارُ جَهَنَّمُ اَشدُّ حَرّاً...» (توبه/ 81)
امام صادق (ع) می‌فرماید:
«این آتش شما جزئی از هفتاد جزء از آتش دوزخ است که هفتاد مرتبه با
آب خاموش شده باز شعله ور گردیده و اگر چنین نبود، هیچ انسانی قدرت
تحمّل آن را نداشت؛ یعنی نمی‌توانست در کنار آن قرار گیرد.»
۱. غذاها و نوشیدنی های دردناک :
یکی از بدترین مجازات دوزخیان غذاها و نوشیدنی‌ها است؛ یعنی درست
همان چیزی که انسان باید از آن لذت ببرد مایه درد و رنج شدید آنان
می‌شود.
« إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ طَعَامُ الْأَثِیمِ کَالْمُهْلِ یَغْلِی فِی الْبُطُونِ کَغَلْیِ
الْحَمِیمِ » (دخان/ 43- 46)
«مسلماً درخت زقّوم، غذای گنهکاران است، همانند فلز گداخته در
شکمها می‌جوشد، جوششی همچون آب سوزان.»
در آیه دیگری می‌فرماید:
«...وَ یُسْقَی مِن مَّاء صَدیدٍ یَتَجَرَّعُهُ وَلاَ یَکَادُ یُسیغُهُ..»
(ابراهیم/ 16و 17)
«...از آب بد بوی متعفّنی نوشانده می‌شود، به زحمت جرعه جرعه
آنرا سر می‌کشد و هرگز حاضر نیست به میل خود آن را بیاشامد...»
2. لباس آتشین:
« فَالَّذینَ کَفَرُوا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِیَابٌ مِّن نَّارٍ یُصَبُّ مِن فَوْقِ رُؤُوسهِمُ
الْحَمِیمُ یُصْهَرُ بهِ مَا فِی بُطُونِهِمْ وَالْجُلُودُ» (حج/ 19- 20)
«کسانی که کافر شدند لباسهایی از آتش برای آنها بریده شده و مایع
سوزان و جوشان بر سرشان ریخته می‌شود، آن چنان که هم درونشان
با آن آب می‌شود و هم پوستهایشان.»
3. بادهای کشنده و آب سوزان:
«فِی سَمُومٍ وَحَمِیمٍ وَ ظِلٍّ مِّن یَحْمُومٍ لَّا بَارِدٍ وَلَا کَرِیمٍ »
(واقعه/ 42- 44)
«آنها در میان بادهای کشنده و آب سوزان قرار دارند و در سایه دودهای
متراکم و آتش زا، سایه‌ای که نه خنک است و نه آتش زا.»
عذابهای روحانی دوزخیان:
1. عذاب خوار کننده:«وَ الَّذینَ کَفَرُوا وَ کَذَّبُوا بآیَاتِنَا فَأُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ »
(حج/ 57)
«کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند، عذاب خوار کننده‌ای
برای آنهاست.»
2. غم واندوه دامنه دار :
« کُلمَا اَرادوُ ا اَن یَخرُجوُا مِنها من غمٍ اُعِیدوُ ا فِیهَا وَذُوقُوا
عَذابَ الحَریقِ »(حج/ 22)
« هرگاه بخواهند از غم و اندوه‌های دوزخ خارج شوند، آنها را به آن
باز می‌گردانند و (به آنها گفته می‌شود) بچشید عذاب سوزان را »
3. تحقیر و سرزنش فراوان:
«رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ قَالَ اخْسَؤُوا فِیهَا وَ لَا
تُکَلِّمُونِ » (مومنون/ 107-108)
(دوزخیان گویند:) پروردگارا! ما را از این (دوزخ) بیرون آر، اگر بار دیگر تکرار
کردیم قطعاً ستمگریم (و مستحق عذاب!) (خداوند) می‌گوید: دور شوید
در دوزخ، و با من سخن مگوئید!»
4. گفتگوی حسرت آور با بهشتیان:
«و َنَادَی أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِیضُواْ عَلَیْنَا مِنَ الْمَاء أَوْ
مِمَّا رَزَقَکُمُ اللّهُ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَی الْکَافِرِینَ » (اعراف/ 50)
«و دوزخیان، بهشتیان را صدا می‌زنند که: (محبت کنید) و مقداری آب یا
از آنچه به شما روزی داده، به ما ببخشید. آنها در پاسخ می‌گویند: خداوند
اینها را بر کافران حرام کرده است.»
۱. کفر وطغیان :
«و َإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِیطَةٌ بالْکَافِرِینَ » (توبه/ 49)
«...وجهنم کافران را احاطه کرده است.»
در آیه دیگری می‌فرماید:
«إِنَّ جَهَنَّمَ کَانَتْ مِرْصَادًا لِلْطَّاغِینَ مَآبًا » (نبأ/ 21- 22)
«مسلماً (در آن روز) جهنم کمینگاهی است بزرگ و محل بازگشتی
برای طغیانگران.»
2.نفاق و دورویی:
« إِنَّ الْمُنَافِقِینَ فِی الدَّرْکِ الأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ...» (نساء / 145)
«منافقان در پایین ترین درجات دوزخ قرار دارند...»
3. پیروی از شیطان:
«قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْؤُومًا مَّدْحُورًا لَّمَن تَبعَکَ مِنْهُمْ لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنکُمْ
أَجْمَعِینَ » (اعراف/ 18)
«(خداوند به شیطان) فرمود: از آن (مقام) با ننگ و عار و خواری، بیرون رو !
و سوگند یاد می‌کنم که هر کس از تو پیروی کند جهنم را از شما همگی
پر می‌کنم!»
4.تعدّی از حدود الهی:
« وَمَن یَعْصِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَتَعَدَّ حُدُودَهُ...» (نساء/ 14)
«و آن کس که نافرمانی خداو پیامبری را کند و از مرزهای او تجاوز نماید
او را در آتشی وارد می‌کند که جاودانه در آن خواهد ماند و برای او مجازات
خوار کننده‌ای است.»
5. ادّعای الوهیّت (خدا بودن):
«وَ مَن یَقُلْ مِنْهُمْ إِنِّی إِلَهٌ مِّن دُونِهِ...» (انبیاء / 29)
« و هر کس از آنها بگوید: من جز خدا، معبودی دیگرم، کیفر او را
جهنم می‌دهیم...»
6. تکیه بر ظالمان و ستمگران:
«و َلاَ تَرْکَنُواْ إِلَی الَّذینَ ظَلَمُواْ فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ....» (هود/ 113)
« و بر ظالمان تکیه ننمایید، که موجب می‌شود آتش شما را فرا
بگیرد....»
7. مسخره و استهزای رسولان الهی:
«ذَلِکَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بمَا کَفَرُوا وَ اتَّخَذُوا آیَاتِی وَ رُسُلِی هُزُوًا »
(کهف/ 106)
«این گونه، کیفرشان دوزخ است، بخاطر آنکه کافر شدند و آیات من و پیامبرانم را به سخریه گرفتند.»8. تکبّر در برابر خدا:
«وَ إِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبئْسَ
الْمِهَادُ» (بقره/ 206)
« و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر
می‌شود) و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می‌کشاند، آتش دوزخ برای
آنها کافی است و چه بد جایگاهی است.»
9. خودکشی:
« وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَکُمْ إِنَّ اللّهَ کَانَ بکُمْ » (نساء/ 29- 30)
«...خودکشی نکنید...و هر کس این عمل را از روی تجاوز و ستم انجام
دهد، بزودی او را در آتش وارد خواهیم ساخت...»
10. ترک نماز:
«مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ » (مدّثر/ 42- 43)
«چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت می‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.»
11. کفران نعمتهای الهی:
«آیا ندیدی کسانی را که نعمت خدا را به کفران تبدیل کردند و قوم خود
را به سرای نیستی و نابودی کشاندند؟ جهنم که آنها در آتش آن وارد
می‌شوند و بد قرارگاهی است.» (ابراهیم/ 28و 29)
عوامل نجات از جهنم :
1.تقوا:«فَأَنذَرْتُکُمْ نَارًا تَلَظَّی...سَیُجَنَّبُهَا الْأَتْقَی »(لیل / 14و 17)
« و من شما را از آتشی که ربانه می‌کشد بیم می‌دهم....و بزودی
با تقواترین مردم از آن دور داشته می‌شود.»
2.تزکیه و خودسازی:
«الَّذی یَصْلَی النَّارَ... قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَکَّی »(اعلی/ 12 و 14)
«همان کسی که در آتش دوزخ بزرگ وارد می‌شود...به یقین کسی
که پاکی جست (و خود را تزکیه کرد)، رستگار شد.
3.اعمال صالح و شایسته:
« وَهُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَیْرَ الَّذی کُنَّا
نَعْمَل...»(فاطر/ 37)
«آنها دو دوزخ فریاد می‌زنند: پروردگارا! ما را خارج کن تا عمل صالحی
انجام دهیم غیر از آنچه انجام می‌دادیم...»
آرزوهای دوزخیان:
1. اطاعت از خدا و پیامبر:«یَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِی النَّارِ یَقُولُونَ... » (احزاب/ 66)
«در آن روز که صورتهای آنان در آتش (دوزخ) دگرگون خواهد شد
(از کار خویش پشیمان می‌شوند و) می‌گویند: ای کاش خدا و
پیامبر را اطاعت کرده بودیم!»
2.التزام به ایمان:
« وَلَوْ تَرَیَ إِذْ وُقِفُواْ عَلَی النَّارِ فَقَالُواْ... » (انعام/ 27)
«کاش (حال آنها را) هنگامی که در برابر آتش (دوزخ) ایستاده‌اند
ببینی: می‌گویند: ای کاش (بار دیگر، به دنیا) بازگردانده می‌شدیم و
آیات پروردگارمان را تکذیب نمی‌کردیم و از مؤمنان می‌بودیم.»
3.نجات از دوزخ:
«...فَاعْتَرَفْنَا بذُنُوبنَا فَهَلْ إِلَی خُرُوجٍ مِّن سَبیلٍ » (غافر/ 11)
«...اکنون به گناهان خود معترفیم، آیا راهی برای خارج شدن
(از دوزخ) وجود دارد.»
برچسب: ،
